ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΝΩΝ~ CHURCHES AT THE ARCHANES

ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΡΧΑΝΕΣ Στο ιστορικό κέντρο της Κωμόπολης των Επάνω Αρχανών και συγκεκριμένα εντός της παραδοσιακής τους αγοράς βρίσκεται ο ιερός ναός του Τ ι μ ί ο υ Σταυρού. Ο ναός αυτός είναι κτίσμα της τελευταίας περιόδου της Ενετοκρατίας στην Κρήτη και συγκεκριμένα του 1630 μ.Χ. Είναι μονόκλιτη βασιλική με λαξευτό σε βράχο το ιερό της και με κεραμοσκεπή, η δε πρόσοψή της σχηματίζει αμβλεία γωνία επί του κέντρου της οποίας υψούται το κωδωνοστάσιο, ως νεώτερο πρόσθετο κτίσμα. Η εν λόγω χρονολογία είναι γραμμένη στο εσωτερικό υπέρθυρο της εισόδου, και αποκαλύφθηκε με την τελευταία ανακαίνιση του ναού που έγινε το 2004. Την ίδια ως άνω περίοδο (2004) βρέθηκαν και ίχνη φωτιάς ασφαλώς από την πυρπόληση που υπέστη στη διάρκεια της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης του 1866,κατά την οποία οι Τούρκοι, όχι μόνο λεηλάτησαν την Κωμόπολη και τους κατοίκους της, αλλά πυρπόλησαν και τους ναούς της, κατέστρεψαν από τα θεμέλια την Μονή επάνω στο Γιούχτα και κατακρεούργησαν αρκετούς κατοίκους, απ’ αυτούς που δεν μπόρεσαν να δραπετεύσουν προς τα ενδότερα του Νομού. Η μαρμάρινη κρήνη με τουρκικές διακοσμήσεις που είναι στην αυλή της δεν έχει καμία ιστορική σχέση με την εκκλησία. Αυτή έχει χρονολογία 1894 και βρισκόταν αρχικά στο «Σεράι» του Πασά στη θέση του σημερινού κλειστού Γυμναστηρίου ή το πιο πιθανό στον περίβολο του τούρκικου Τζαμιού. Από εκεί ,μετά το χάλασμα του Τζαμιού, στις αρχές του 1897,μεταφέρθηκε έξω από το παλαιό Δημαρχείο. HOLY CROSS ARCHANES In the historical center of the town of Epano Archana, specifically within their traditional market, is the holy church of Timios Stavros. This church is a building from the last period of the Venetian rule in Crete, specifically from 1630 AD. It is a single-aisled basilica with a rock-hewn sanctuary and a tiled roof, and its facade forms an obtuse angle in the center of which rises the bell tower, as a newer additional building. The date in question is written on the inner lintel of the entrance, and was revealed with the last renovation of the temple that took place in 2004. In the same period as above (2004), traces of fire were found, certainly from the arson suffered during the great Cretan Revolution of 1866, during which the Turks, not only looted the Town and its inhabitants, but also set fire to its temples, they destroyed from the foundations the Monastery on the Youchta and destroyed several inhabitants, of those who could not escape to the interior of the prefecture. The marble fountain with Turkish decorations that is in its courtyard has no historical connection with the church. It is dated 1894 and was originally located in the "Serai" of the Pasha in the place of the current closed Gymnasium or more likely in the vicinity of the Turkish Mosque. From there, after the destruction of the Mosque, at the beginning of 1897, it was moved outside the old City Hall.