ΑΓΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ Ο Ιερός Ναός του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, βρίσκεται στην αγροτική περιοχή νότια των Άνω Αρχανών με το όνομα Λόφος του Αγίου Ελευθερίου σε υψόμετρο 517 μ. Ως εκεί μπορεί να φτάσει κάποιος μέσο της συνοικίας της κωμόπολης ονόματι Μανίλι, με αγροτικό αυτοκίνητο, η με τα πόδια έπειτα από 30 περίπου λεπτά, ενώ υπάρχει και επαρκή σήμανση. SAINT PAISIOS The Holy Church of St. Paisios of Agioreitos is located in the rural area south of Ano Archana called Lofos tou Agios Eleftheriou at an altitude of 517 m. You can get there from the district of the town called Manili, with a rural car, or with the feet after about 30 minutes, while there is also adequate signage.

ΑΓΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Πρόκειται για ένα ξωκκλήσί ανατολικά πάνω στον λόφο ανάμεσα στις κάτω και τις πάνω Αρχάνες, απέναντι από το μυθικό βουνό Γιούχτας. 24 Ιουλίου τιμάται η Αγία Χριστίνα, και κάθε χρόνο οι Αρχανιώτες τιμούν τη χάρη της. Αυτός ο ναός χτίστηκε το 1983, προς τιμή και μνήμη των πεσόντων στη μάχη με τους Τούρκους, που έλαβε χώρα σε αυτή την περιοχή το 1889, την ημέρα εορτής της Αγίας, δηλαδή 24 Ιουλίου 1889. Προς τιμή τους θα αναφέρουμε τα ονόματα των πεσόντων, που έχασαν την ζωή τους βάζοντας την προσωπική τους σφραγίδα ο κάθε ένας για να ζούμε εμείς σήμερα χωρίς των ζυγό των Τούρκων. SAINT CHRISTINA It is a small church in the east on the hill between the lower and upper Archanes, opposite the mythical mountain of Yuchtas. Saint Christina is honored on July 24, and every year the Archaniotes honor her grace. This temple was built in 1983, in honor and memory of those who fell in the battle with the Turks, which took place in this area in 1889, on the feast day of the Saint, i.e. July 24, 1889. In their honor we will mention the names of the fallen, who lost their lives putting their personal stamp on each one so that we can live today without the yoke of the Turks.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Στις 26 Ιουλίου εκάστου έτους τιμάται η Αγία Παρασκευή. Σχεδόν κάθε τόπος, κάθε χωριό έχει ένα ναό αφιερωμένο σε αυτή την Αγία που είναι η προστάτιδα των ματιών και των ανθρώπων με προβλήματα όρασης. Κατά κανόνα οι ναοί της Αγίας Παρασκευής χτίζονται δίπλα η πολύ κοντά σε τρεχούμενο νερό, όπως σε κάποια πυγή. Συνήθως είναι γραφικά ξωκκλήσια σε πολύ όμορφο χώρο με ψηλά αιωνόβια δέντρα. Η Αγία Παρασκευή των περιβολίων που θα σας παρουσιάσω σήμερα είναι αυτή των Επάνω Αρχανών. Λίγο έξω από την κωμόπολη, στην περιοχή μανίλι, υπάρχει αυτός ο μικρός βυζαντινός ναός της δεύτερης περιόδου σε υψ 428 μ. Έχει αγιογραφίες του 14ου αιώνα. Ανακαινίσθηκε το 1917 από τον Γεώργιο Μηναδάκη. Εγκαινιάστηκε από τον τοποτηρητή του μητροπολιτικού θρόνου Κρήτης Τίτο Ζωγραφίδη. Μετά το 2004 η εφορία βυζαντινών αρχαιοτήτων αφαίρεσε τον ασβέστη και τον σοβά, ανάδειξε τις αγιογραφίες στο εσωτερικό του ναού, έτσι σήμερα ο ναός είναι στην αρχική του μορφή με την πέτρα να κυριαρχεί. AGIA PARASKEVI Saint Paraskevi is celebrated on July 26 of each year. Almost every place, every village has a temple dedicated to this Saint who is the patroness of eyes and people with vision problems. As a rule, the churches of Agia Paraskevi are built next to or very close to running water, such as in a stream. They are usually picturesque chapels in a very beautiful area with tall centuries-old trees. The Agia Paraskevi of the precincts that I will present to you today is that of Epano Archana. Just outside the town, in the Manili area, there is this small Byzantine temple of the second period at an altitude of 428 m. It has 14th century hagiographies. It was renovated in 1917 by Georgios Minadakis. It was inaugurated by Tito Zografidis, the overseer of the metropolitan throne of Crete. After 2004 the Byzantine antiquities tax office removed the lime and plaster, highlighted the hagiographies inside the church, so today the church is in its original form with the stone dominating.

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΚΑΡΥΔΑΚΙ Στο φαράγγι των Αρχανών βρίσκεται ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας που είναι αφιερωμένος στο γενέσιο της Θεοτόκου και τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου. Θα αναφερθούμε αναλυτικά παρακάτω. Στην θέση αυτού του πάλαι ποτέ οικισμού, υπάρχει ακόμη και σήμερα η ερειπωμένη εκκλησία της Παναγίας στο Καρυδάκι, η Καρυδιανή, η Καρυδιώτισσα, η ημερομηνία κτήσης της τοποθετείται ανάμεσα στο 1000 με 1100 μ.Χ, εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου ημέρα που τιμάται το γενέσιον της Παναγίας, για πρώτη φορά ο ναός αναφέρεται το 1285 και μάλιστα ως παλαιός, το 1320 αναφέρεται ως εκκλησία του οίκου BARBO, το 1415 έγινε καθολικό μονής και μάλιστα έχει καταγραφεί η επίσκεψη σε αυτή του Φλωρεντίνου καλόγερου Μποαντελμόντι, η εκκλησία ήταν τοιχογραφημένη ίσως από τον 14ο αιώνα, και ίχνη των τοιχογραφιών υπάρχουν σήμερα στους γκρεμισμένους τοίχους της, ύστερα ο ναός περνά στην δικαιοδοσία του μετοχίου των Σιναϊτών της Αγίας Αικατερίνης Ηρακλείου, το 1627 εκκενώνεται από τον Μοροζίνι και σταματά την λειτουργία της γιατί χρησιμοποιήθηκε το εξαιρετικής ποιότητας και αφθονίας νερό από την πηγή ακριβώς δίπλα και πάνω από την εκκλησία, για τις ανάγκες της ύδρευσης του Χάνδακα σημερινού Ηρακλείου. THE VIRGIN MARY CHURCH IN KARYDAKI In the gorge of Archana is the ruined church of Panagia, which is dedicated to the birth of the Virgin Mary and is celebrated on September 8. We will refer in detail below. In the place of this ancient settlement, there is still today the ruined church of Panagia in Karydaki, Karydiani, Karydiotissa, the date of its acquisition is placed between 1000 and 1100 AD, it celebrates September 8, the day that commemorates the birth of Panagia , for the first time the church is mentioned in 1285 and indeed as an old one, in 1320 it is mentioned as the church of the house of BARBO, in 1415 it became the catholicon of a monastery and in fact the visit to it by the Florentine monk Boadelmonti is recorded, the church was frescoed perhaps from the 14th century , and traces of the frescoes exist today on its demolished walls, then the temple passed into the jurisdiction of the Sinaitic share of Agia Catherine of Heraklion, in 1627 it was evacuated by Morosini and stopped functioning because the water of exceptional quality and abundance from the source was used next to and above the church, for the needs of the water supply of the Khandaka of today's Heraklion.

Ο ΝΑΟΣ ΤΩΝ 12 ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ Κοντά στις Αρχάνες περίπου 4 χιλιόμετρα βόρια υπάρχει μία περιοχή που ονομάζεται Μωράκη, αυτή η περιοχή ουσιαστικά είναι οι δύο όχθες του Αρχανιώτικου ποταμού με το αρχαίο όνομα Κέρατος. Εκεί βρίσκεται ο ναός των 12 Αποστόλων, στον οποίο γίνεται λειτουργία κάθε χρόνο στις 30 Ιουνίου που η εκκλησία μας τιμά την Σύναξη των 12 Αποστόλων. Απέναντι και γύρο από αυτόν, εκτείνεται η περιοχή του Μωράκη. THE CHURCH OF THE 12 APOSTLES Near Archanes, about 4 kilometers north, there is an area called Moraki, this area is essentially the two banks of the Archaniotikos river with the ancient name Keratos. There is the church of the 12 Apostles, in which service is held every year on June 30, when our church celebrates the Synaxis of the 12 Apostles. Opposite and around it, extends the region of Morakis.

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΙΓΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Η εκκλησία του ΄Αϊ-Γιάννη του Ριγολόγου βρίσκεται σ’ έναν δροσόλουστο αυχένα νότια- ανατολικά των Αρχανών και συγκεκριμένα στη θέση «Καλλεργιανά», διμάρτυρη (Αποκεφάλιση Τιμίου Προδρόμου και Άγιος Δημήτριος) σκεπασμένη κυριολεκτικά με πανύψηλες βελανιδιές , κυπαρίσσια, πολλά πεύκα και άλλα δασικά, αιωνόβια, δένδρα. Για πολλά χρόνια η εορτή του (29 Αυγούστου-η αποκεφάλιση του Προδρόμου) γιορταζότανε πανηγυρικά για το λόγο ότι « το χώμα» που βγάζανε από την Αγία Τράπεζα το θεωρούσαν θαυματουργικό φάρμακο κατά της ε λ ο ν ο σ ί α ς, που μάστιζε τότε την περιοχή μας, όπως και πολλές άλλες περιοχές της χώρας μας. Έχουμε ακούσει πάμπολλες αφηγήσεις ανθρώπων που θεραπεύτηκαν από το «ρίγο» πίνοντας το «αγίασμα» αυτό. Η πίστη αυτή ήταν βαθειά ριζωμένη στις ψυχές των θεραπευθέντων που μεταφέρθηκε κληρονομικά μέχρι σήμερα σ’ όλους μας. SAINT JOHN THE RIGOLOGOS AND SAINT DEMETRIOS The church of St. John of Rigologus is located in a cool neck south-east of Archana, specifically in the place "Kallergiana", two martyrs (Decapitation of Timiou Prodromos and Agios Dimitrios) literally covered with towering oaks, cypresses, many pines and other woods , centuries-old trees. For many years his feast day (August 29 - the beheading of the Forerunner) was solemnly celebrated for the reason that the "soil" removed from the Holy Altar was considered a miraculous medicine against the plague that plagued at that time our region, like many other regions of our country. We have heard many accounts of people who were cured of the "chill" by drinking this "sacred". This faith was deeply rooted in the souls of those who were healed and it was inherited until today in all of us.

ΜΙΧΑΗΛ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ Μικρός ναός –μονόκλιτη βασιλική- που βρίσκεται σε απόσταση 3,5 χλμ.νότια των Αρχανών στη γραφική τοποθεσία των «Ασωμάτων» Τοιχογραφήθηκε το 1315 μ.Χ. με δαπάνες του Μιχαήλ Πατσιδιώτου και της γυναίκας του σύμφωνα με τη συνοδευτική επιγραφή στις μορφές των κτητόρων στον δυτικό τοίχο, οι οποίοι φέρονται γονατιστοί να προσφέρουν ομοίωμα του ναού στον αρχάγγελο Μιχαήλ. Ο κυρίως ναός φέρει ένα ιδιαίτερο εικονογραφικό πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει μόνο τρεις σκηνές του χριστολογικού κύκλου.(Ανάσταση, Σταύρωση και Επιτάφιο Θρήνο) και έξι παραστάσεις με θαύματα του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.Συγκεκριμένα,στην κόγχη του ιερού είναι η μορφή του Παντοκράτορα που κρατά ανοικτό το ευαγγέλιο στο αριστερό του χέρι, ενώ με το δεξί ευλογεί. Τη θέση αυτή του Παντοκράτορα κατέχει συνήθως στις άλλες εκκλησίες η Πλατυτέρα και κάτω από την ασπίδα επιγραφή που γράφει: «Ναός του πυριμόρφου Ταξιάρχου των άνω δυνάμεων Αστράρχου Μιχαήλ. Ανάμεσα στις σκηνές του κύκλου των θαυμάτων βλέπουμε τη σπάνια απεικόνιση της καταστροφής των Σοδόμων, τον Αβραάμ και τη Σάρα, τη γυναίκα του Λώτ λευκή σαν στήλη άλατος, τη καταστροφή της Ιεριχούς, την Πάλη του Ιακώβ με τον ΄Αγγελο και την απελευθέρωση του Πέτρου. Ο Ευαγγελικός κύκλος αρχίζει με τον Ευαγγελισμό στα πλάγια της αψίδας. Το κέντρο του μετώπου της κατέχει το ΄Αγιο Μανδήλιο. Βλέπουμε ακόμη παράσταση του Αγ. Τρύφωνα προστάτου των αμπελουργών, ένδειξη ότι η αμπελοκαλλιέργεια ήκμαζε και τότε στην περιοχή και πολλές άλλες. MICHAEL THE ARCHANGEL A small temple - a single-aisled basilica - located 3.5 km south of Archana in the picturesque location of "Asomata" It was painted on the wall in 1315 AD at the expense of Michael Patsidiotos and his wife according to the accompanying inscription on the figures of the founders on the west wall, who are said to be kneeling offering a statue of the temple to the archangel Michael. The main church has a special pictorial program which includes only three scenes of the Christological cycle (Resurrection, Crucifixion and Epitaph Lament) and six performances with miracles of Michael the Archangel. Specifically, in the alcove of the sanctuary is the figure of the Pantocrator holding open the gospel in his left hand, while with his right hand he blesses. This position of the Pantocrator is usually held in other churches by Platytera and under the shield an inscription that reads: "Temple of the pyrimorfo Taxiarchus of the upper powers Astrarchos Michael. Among the scenes of the circle of miracles we see the rare depiction of the destruction of Sodom, Abraham and Sarah, Lot's wife white as a pillar of salt, the destruction of Jericho, Jacob's struggle with the Angel and the release of Peter. The Evangelical cycle begins with the Annunciation on the sides of the apse. The center of its front is occupied by the Holy Handkerchief. We also see a representation of St. Tryphon, the patron saint of winegrowers, an indication that viticulture flourished even then in the area and many others.

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Σε αυτή την δημοσίευση θα σας παρουσιάσουμε τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου τον Χωστό, στην περιοχή Χωστά των επ Αρχανών, την ύπαρξη μιας ερειπωμένης εκκλησίας με το όνομα Άγιος Ιωάννης Χωστός, στην περιοχή Χωστά των Αρχανών. κατά πάσα πιθανότητα η εκκλησία καταστράφηκε από τους Τούρκους την περίοδο 1648-1669, τότε που πολιορκώντας το μεγάλο κάστρο του Χάνδακα, τα στρατεύματά τους είχαν στρατοπεδεύει από την Φορτέτσα μέχρι και τις Βασιλιές. Ήταν τότε που είχαν καταστρέψει όλες σχεδόν τις εκκλησίες της περιοχής και την Μονή του Σωτήρα στην κορυφή του Γιούχτα. Ο ναός αυτός αναστυλώθηκε και το 2006 εγκαινιάστηκε από τον νέο τότε Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ Ειρηναίο. SAINT JOHN CHRISOSTOMOS In this publication we will present you the holy church of Agios Ioannis Chrysostomos of Hostos, in the area of Hosta of Archanes, the existence of a ruined church named Agios Ioannis Hostos, in the area of Hosta of Archanes. in all probability the church was destroyed by the Turks in the period 1648-1669, when, besieging the great castle of Khandaka, their troops were encamped from Fortetsa to Vasilies. It was then that they had destroyed almost all the churches in the area and the Monastery of Sotira at the top of Youchta. This temple was restored and in 2006 it was inaugurated by the then new Archbishop of Crete, Irenaeus.

ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ Η Εκκλησία της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ειρήνης των Επ. Αρχανών ευρίσκεται στην ομώνυμη τοποθεσία, Νοτιοανατολικά του οικισμού της Κωμόπολης,στη μέση ενός καταπράσινου διάσελου τριών μαγευτικών λόφων,κοντά στο ενετικό φρούριο «Καστέλλι»,που ο συνδυασμός όλων αυτών, κάνουν το τοπίο πολύ εντυπωσιακό.Η πρόσβαση σ ΄αυτήν γίνεται διαμέσου των συνοικιών της Κωμόπολης «Μανίλι» και της νοτιότερης αυτής, «Κερατίδι». Το αρχικό της κτίσμα πρέπει να ανάγεται στη δεύτερη βυζαντινή περίοδο και πιθανόν να γκρεμίστηκε σχεδόν «εκ θεμελίων» στη διάρκεια της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης 1866-69,αφού στο αρχείο της Δημογεροντίας Ηρακλείου του 1861 και 1862, αναφέρεται ως κανονικός ναός στην θέση αυτή,με το όνομα της Αγίας Ειρήνης. Η παράδοση αναφέρει ότι στις αρχές του 20ού αιώνα αναστηλώθηκε από την καπετάνισσα των Αρχανών της απελευθερωτικής Επανάστασης του 1897,Ειρήνη Μαυρογιαννάκη – Ψαραδάκη,κοινώς Μαυρορήνη. Κοντά στην εκκλησία υπάρχουν παλαιά λαξευτά πατητήρια τα οποία ήταν λειτουργικά μέχρι και στις αρχές του 20ού αιώνα σύμφωνα με το με αριθμ.5618/1900 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αρχανών Νικολάου Αντ.Χριστινίδου,πράγμα που πιστοποιεί ότι η περιοχή αυτή, ανέκαθεν ήταν τόπος με πολλά οινάμπελα. Επίσης,δίπλα της υπάρχει φυσική πηγή «ιαματικού»-πόσιμου- νερού το οποίο οι κάτοικοι το καταναλώνουν με εμπιστοσύνη. Πανηγυρίζει κάθε χρόνο, σε σταθερή ημερομηνία,στις 5 Μαϊου. SAINT IRENE The Church of Agia Magalomartyros Irini of Archana is located in the location of the same name, South-East of the settlement of Komopolis, in the middle of a green valley of three enchanting hills, near the Venetian fortress "Kastelli", the combination of all of which, make the landscape very impressive. Access to it is through the districts of the Town "Manili" and its southernmost, "Keratidi". Its original building must date back to the second Byzantine period and was probably demolished almost "from the ground up" during the Great Cretan Revolution of 1866-69, since in the records of the Heraklion Demogerontia of 1861 and 1862, it is mentioned as a regular church in this location, with the name of Saint Irene. Tradition states that at the beginning of the 20th century it was restored by the captain of the Archanas of the liberating Revolution of 1897, Irini Mavrogiannakis – Psaradaki, commonly known as Mavrorine. Near the church there are old carved winepresses which were functional until the beginning of the 20th century according to the contract number 5618/1900 of the notary Archanos Nikolaou Ant.Christinidou, which certifies that this area has always been a place with many vines. Also, next to it there is a natural spring of "thermal"-drinking-water which the inhabitants consume with confidence. It is celebrated every year, on a fixed date, on May 5.

ΑΓΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΤΙΣ 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΕΟΡΤΑΖΕΙ Ο ΦΕΡΩΝΥΜΟΣ ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΜΩΝΥΜΟ ΛΟΦΟ, 3χιλ.ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΚΩΜΟΠΟΛΗΣ ΣΕ ΥΨΌΜΕΤΡΟ 510 μ. Ο Ναός αυτός ανοικοδομήθηκε σε ερείπια παλαιοτέρου με το ίδιο όνομα με την πρωτοβουλία των παιδιών της Πελαγίας Κιρκικάκη,Μελτινής και Πέτρου,μετά από σχετικό όραμα της μητέρας,μεταξύ των ετών 1948-1956. Τα χρήματα που χρειάστηκαν προερχόταν από την εκποίηση προίκας της αδελφής τους Ελισσάβετ και από εράνους που διενήργησαν οι ίδιοι. Στον περίβολο του Ναού βρεθήκανε λαξευτά πατητήρια και μια μαγκάνα,ευνόητο,αφού, η περιοχή ολόκληρη,παλαιότερα , ήταν ένας μεγάλος αμπελώνας. Σε συμβόλαιο του 1910 συναντούμε την περιοχή ως τοπωνύμιο με το όνομα του Αγίου SAINT ELFTHERIOS ON THE 15TH OF DECEMBER THE DAY OF SAINT LIBERTY IS CELEBRATED BY THE PHERONYMOUS TEMPLE OF THE ARCHANS ON THE HILL OF THE NAMED NAME, 3KM SOUTH OF THE TOWN AT AN ALTITUDE OF 510 m. This Church was rebuilt on the ruins of an older one with the same name on the initiative of Pelagia Kirkikaki's children, Meltini and Petro, after a relevant vision of their mother, between the years 1948-1956. The money needed came from the sale of their sister's dowry Elizabeth and from fundraisers that they carried out themselves. In the vicinity of the Temple, carved winepresses and a winepress were found, understandable, since the entire area, in the past, was a large vineyard. In a 1910 contract we find the area as a toponym with the name of the Saint.