ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΡΧΑΝΕΣ Στο δρόμο που διέρχεται από τη βόρεια μεριά του Γιούχτα και ενώνει τις Αρχάνες με τις Βασιλειές και πολύ κοντά στο Μινωικό Ιερό στα Ανεμόσπηλια συναντάμε μια πινακίδα προς Άγιο Αντώνιο. Από εκεί τσιμεντένιος δρόμος κατηφορίζει μέσα σε ελιές και αμπέλια και τερματίζει σε ένα μεγάλο πλάτωμα με τρομερή θέα στο Ηράκλειο και τη νήσο Ντία. Στο σημείο αυτό έχει διαμορφωθεί χώρος αναψυχής με πάγκους, ένα ιδανικό μέρος για ένα πικ νικ πολύ κοντά στην πόλη. Ένα σύντομο πέτρινο μονοπάτι ανηφορίζει σε ένα αλσύλιο με πεύκα και ακριβώς δίπλα συναντάμε ένα σπηλαιώδη ναό. Ο ναός είναι ένας από τους πολλούς της Κρήτης που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αντώνιο, τον "άγιο των σπηλαίων". Ο ναός αποτελεί κατακόμβη λαξευμένη στον μαλακό πωρόλιθο. Πιθανώς όμως και να αποτελεί το κατάλοιπο κάποιου αρχαίου ιερού ή τάφου που δημιουργήθηκε με τη διάνοιξη κάποιου σπηλαίου που υπήρχε εκεί. Άλλωστε δεν πρέπει να παραβλέπεται η ύπαρξη άλλων μινωικών ιερών σπηλαίων στο όρος του Γιούχτα. Το ιερό του ναού δεν βρίσκεται στο βάθος του σπηλαίου, αλλά σε ημικυκλικό χώρο στο μέσο του ναού, λαξευμένο ώστε να κοιτάει ανατολικά, όπως προστάζει η Χριστιανική παράδοση και χωρισμένο με λιτό ξύλινο τέμπλο. Στο ταβάνι της κατακόμβης υπάρχουν δύο μεγάλες λαξευτές κυκλικές οπές που προσφέρουν φωτισμό, μία στην είσοδο και μία στο ιερό. Δίπλα στο ιερό υπάρχει λαξευμένη γούρνα που ίσως χρησιμοποιήθηκε ως τάφος. CATACOMB OF AGIOS ANTONIOS ARCHANES On the road that passes through the north side of Youchtas and connects Archanes with Vasilies and very close to the Minoan Sanctuary in Anemospilia we find a sign to Agios Antonios. From there, a concrete road descends through olive trees and vineyards and ends on a large plateau with spectacular views of Heraklion and the island of Dia. At this point there is a recreation area with benches, an ideal place for a picnic very close to the city. A short stone path ascends to a grove of pine trees and right next to it we find a cavernous temple. The temple is one of the many in Crete dedicated to Agios Antonios, the "saint of caves". The temple is a catacomb carved into the soft limestone. However, it is probably the remnant of an ancient sanctuary or tomb created by the opening of a cave that existed there. Besides, the existence of other Minoan sacred caves on Mount Youchtas should not be overlooked. The sanctuary of the temple is not located at the bottom of the cave, but in a semicircular space in the middle of the temple, carved to face east, as required by Christian tradition and separated by a simple wooden iconostasis. On the ceiling of the catacomb there are two large carved circular holes that offer lighting, one at the entrance and one in the sanctuary. Next to the sanctuary there is a carved trough that may have been used as a tomb.

Η ΕΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΑΡΧΑΝΩΝ Ο ενετικός Ναός της Παναγίας Κεράς ή Φανερωμένης βρίσκεται κοντά στην είσοδο της κωμόπολης των Αρχανών. Το όνομα Φανερωμένη το έχει πάρει από ένα θρύλο, σύμφωνα με τον οποίο μια κοπέλα είδε ένα φως στο σημείο όπου βρισκόταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Με αυτή την αφορμή η κοπέλα έκτισε τον πρώτο ναό. Σύμφωνα με μια άλλη ιστορία, που απαντάται σε πολλούς ναούς της Κρήτης, κάποτε ο Οθωμανός διοικητής της περιοχής έδωσε την άδεια στους Χριστιανούς να κτίσουν το ναό, μόνο αν το καταφέρουν μέσα σε μια νύχτα, αλλά οι Αρχανιώτες δεν το κατάφεραν. Μετά από παρακάλια, ο Οθωμανός έδωσε την άδεια για μια επιπλέον νύχτα, αλλά με την προϋπόθεση ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί νερό. Έτσι, οι ντόπιοι άρμεξαν γάλα και έκτισαν την εκκλησία ως το πρωί της επόμενης ημέρας. Επίσης, λέγεται ότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής οι Γερμανοί επιχείρησαν τον βομβαρδισμό των Αρχανών, αλλά οι προσπάθειες τους απέβαιναν άκαρπες, διότι μαύρο σύννεφο κάτω από το βομβαρδιστικό σκάφος κάλυπτε την περιοχή και εμπόδιζε τους εχθρούς να βρουν το στόχο τους. Μέσα στο χώρο του ναού εκτίθενται σπουδαία ιερατικά κειμήλια και εικόνες. Στον όμορφο περίβολο βλέπουμε δεκάδες τάφους (ο ναός λειτούργησε ως νεκροταφείο ως το 1902), το ρολόι του 1930 που κτίστηκε με δωρεά των Αρχανιωτών της Νέας Υόρκης και της Βοστώνης, το εντυπωσιακό καμπαναριό του 1857 και το μικρό παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου. CHURCH OF PANAGIA FANEROMENI ARCHANON The Venetian Church of Panagia Kera or Faneromeni is located near the entrance of the town of Archanes. The name Faneromeni is taken from a legend, according to which a girl saw a light at the spot where the miraculous icon of the Virgin Mary was located. On this occasion the girl built the first temple. According to another story, found in many temples of Crete, once the Ottoman governor of the area gave permission to the Christians to build the temple only if they managed to do so overnight, but the Archanes people did not. After begging, the Ottoman gave permission for an extra night, but on condition that no water would be used. So, the locals milked milk and built the church until the morning of the next day. It is also said that during the German occupation the Germans attempted to bomb Archanes, but their efforts were fruitless, because a black cloud under the bomber covered the area and prevented the enemies from finding their target. Inside the temple are exhibited important priestly relics and icons. In the beautiful courtyard we see dozens of tombs (the church functioned as a cemetery until 1902), the clock of 1930 built with a donation from the Archanes people of New York and Boston, the impressive bell tower of 1857 and the small chapel of St. Anthony.

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΟ ΜΥΘΙΚΟ ΒΟΥΝΟ ΓΙΟΥΧΤΑΣ Το ανέβασμα και η διάσχιση όλου του βουνού που είναι τρίκορφο είναι αρκετά εύκολη υπόθεση επειδή υπάρχει ένα πολύ όμορφα σηματοδοτημένο και ευκρινές μονοπάτι που διασχίζει το βουνό από τη μία πλευρά στην άλλη. Η έλλειψη άλλων κοντινών βουνών τριγύρω χαρίζει στο Γιούχτα μοναδική και ανεμπόδιστη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις παρά το σχετικά μικρό ύψος του αφού η ψηλότερη κορφή του φτάνει τα 811 μέτρα υψόμετρο. Το μονοπάτι λίγο πριν την πρώτη κορφή περνά μέσα από ένα αρχαιολογικό χώρο με τις βάσεις των κτιρίων που έχουν ανασκαφεί να ξεχωρίζουν σε ένα μικρό πλάτωμα σαν μικρό οροπέδιο που το βουνό δημιουργεί. Έπειτα περνάει ακριβώς δίπλα από το Μινωικό Ιερό Κορυφής του Γιούχτα που βρίσκεται στην πρώτη κορφή του βουνού. Από εκεί πλακόστρωτο μονοπάτι μας οδηγεί στην δεύτερη κορφή του Γιούχτα που βρίσκεται το ιστορικό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού με το ιδιόρυθμο σχήμα κατασκευής του μοναδικό σε ολόκληρη την Κρήτη. Ο Αφέντης Χριστός υπήρξε σε παλιότερες εποχές μοναστήρι και σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο πανηγύρι όλης της περιοχής και χιλιάδες πιστοί συρρέουν κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του στις 6 Αυγούστου. Στον Αφέντη Χριστό φτάνει και δρόμος που ξεκινά από τις Αρχάνες. HIKING ON THE MYTHICAL MOUNTAIN OF GIOUKTAS The climb and crossing of the whole mountain that is three-peaked is quite easy because there is a very nicely marked and clear path that crosses the mountain from one side to the other. The lack of other nearby mountains around gives Youchtas a unique and unobstructed view in all directions despite its relatively small height since its highest peak reaches an altitude of 811 meters. The path just before the first peak passes through an archaeological site with the bases of the excavated buildings standing out on a small plateau like a small plateau that the mountain creates. Then it passes right next to the Minoan Peak Sanctuary of Youchtas located on the first peak of the mountain. From there, a paved path leads us to the second peak of Youchtas where the historic church of Afentis Christos with its peculiar construction shape, unique in the whole of Crete, is located. Afentis Christos was in former times a monastery and today it is the largest festival in the whole region and thousands of believers flock every year on the day of his feast on August 6th. The road that starts from Archanes reaches the Lord Christ.

ΣΠΗΛΑΙΟ ΧΩΣΤΟ ΝΕΡΟ ΑΡΧΑΝΕΣ Το σπήλαιο του Χωστού Νερού βρίσκεται στην περιοχή Σελιά του Γιούχτα κοντά στο δρόμο που οδηγεί στην εκκλησία του Αφέντη Χριστού. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 720μ στη νοτιότερη κορφή του ιερού βουνού και για να μπορέσει να το δει κανείς πρέπει να μπει έρποντας. Το σπήλαιο αυτό αποτελείται από 3 αίθουσες και πολλούς διαδρόμους που τις συνδέουν όλες με την πρώτη αίθουσα μήκους 7μ, η οποία φωτίζεται επαρκώς λόγω του μεγάλου πόρου της. Βαθιά στο σπήλαιο βρίσκονται μικροί σταλαγμίτες και μικρές λεκάνες νερού. Απ' τους σταλαγμίτες τρέχει νερό, χειμώνα - καλοκαίρι σε μικρή ποσότητα. Η πηγή πήρε το όνομα της απ' το σπήλαιο, που ονομάστηκε έτσι επειδή δεν μπορεί κανείς να το εντοπίσει εύκολα. Μέσα στο σπήλαιο σήμερα υπάρχει εικόνα της Αγίας Παρασκευή. Το Χωστό Νερό έχει μια κακή φήμη η οποία στηρίζεται στις μαρτυρίες ότι πολλές κοπέλες πήγαιναν για να φέρουν νερό και δεν επέστρεψαν. Αυτό, αν ίσχυε, εξηγείται ως εξής: οι κοπέλες εκεί μέσα χάνονταν, γιατί ο χώρος ήταν σκοτεινός με πολλούς μικρούς διαδρόμους. Η φήμη που είχε (και ίσως έχει ακόμα) το σπήλαιο για τους Αρχανιώτες διασώζεται και από τον Ρaul Faure όταν επισκέφτηκε το σπήλαιο το 1954. Στο βιβλίο του «Τα Ιερά σπήλαια της Κρήτης» αναφέρει σχετικά: «Η σπηλιά αυτή έχει κακή φήμη σήμερα. Σύμφωνα με μια αφήγηση που άκουσα στις Αρχάνες, όποιος μπει μέσα, κινδυνεύει να καταποντιστεί στα μαύρα και βαθιά νερά της, ενώ ακριβώς δίπλα στο Χωστό Νερό, εμφανίζεται που και που, κι ύστερα χάνεται μυστηριωδώς, μια πέτρινη πλάκα με κρίκο. HOSTO NERO CAVE ARCHANES The cave of Hostos Nero is located in the area of Selia of Youchtas near the road that leads to the church of Afentis Christos. It is located at an altitude of about 720m on the southernmost peak of the sacred mountain and in order to be able to see it, one must crawl. This cave consists of 3 halls and many corridors that connect them all with the first hall 7m long, which is adequately illuminated due to its large resource. Deep in the cave are small stalagmites and small water basins. Water flows from the stalagmites, winter - summer in a small amount. The spring took its name from the cave, so named because it cannot be easily located. Inside the cave today there is an icon of Agia Paraskevi. Hosto Nero has a bad reputation which is based on the testimonies that many girls went to fetch water and did not return. This, if true, can be explained as follows: the girls in there were lost, because the place was dark with many small corridors. The reputation that the cave had (and perhaps still has) for the people of Archania is preserved by Raul Faure when he visited the cave in 1954. In his book "The Sacred Caves of Crete" he states: "This cave has a bad reputation today. According to a narration I heard in Archanes, whoever enters is in danger of sinking into its black and deep waters, while right next to Hosto Nero, a stone slab with a ring appears from time to time, and then mysteriously disappears.

ΑΡΧΑΝΩΤΙΚΟ (ΚΝΩΣΑΝΟ) ΦΑΡΑΓΓΙ Το Κνωσανό Φαράγγι συγκεντρώνει τα νερά από την κοιλάδα των Αρχανών που σχηματίζεται τις ανατολικές πλαγιές του όρους Γιούχτα και, μέσω του Καίρατου Ποταμού, τα μεταφέρει στη θάλασσα, στο ύψος του προαστίου Κατσαμπάς του Ηρακλείου. Το όνομά του το παίρνει από την Κνωσό, από όπου περνάει, ενώ είναι και γνωστό κι ως Φαράγγι Αγίας Ειρήνης από το ομώνυμο χωριό. Η πορεία δεν είναι δυνατή σε όλο το μήκος του ρέματος λόγω πυκνής βλάστησης και έλλειψης μονοπατιών, αλλά ο επισκέπτης μπορεί να επισκεπτεί τμήματά του. Η ποικιλότητα των ειδών χλωρίδας στην περιοχή είναι σχετικά μικρή, λόγω της ύπαρξης σκίασης από τα κυριαρχούντα είδη που είναι το πλατάνι και ο βάτος. Το ρέμα ξεκινάει αρχικά ως ανοικτή κοιλάδα από τον Άγιο Μάμα των Πάνω Αρχανών και στη συνέχεια περνάει στη θέση Κάτω Μύλος, όπου υπάρχουν ακόμη ίχνη παλιού νερόμυλου. Από εκεί και μετά η χωμάτινη ρεματιά δίνει τη θέση της στον μαλακό ασβεστόλιθο και το ρέμα μετατρέπεται απότομα σε ένα στενό φαράγγι με ψηλά πετρώματα και όμορφες βραχοσκεπές, το οποίο αποτέλεσε και το κύριο τροφοδότη του κολοσιαίου Ενετικού Υδραγωγείου του Μοροζίνι. Στο τμήμα αυτό που ονομάζεται Αρχανιώτικο Φαράγγι και είναι το πιο εντυπωσιακό σημείο όλου του ρέματος, διέρχεται παράλληλα δρόμος που οδηγεί στο χωριό Σύλλαμος και έτσι είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο ακόμη και με αυτοκίνητο. ARCHANES (KNOSANO) GORGE The Knossano Gorge gathers the waters from the valley of Archanes formed on the eastern slopes of Mount Youchtas and, through the Kairatos River, transports them to the sea, at the height of the Katsambas suburb of Heraklion. It takes its name from Knossos, where it passes, while it is also known as Agia Irini Gorge from the homonymous village. The route is not possible along the entire length of the stream due to dense vegetation and lack of paths, but the visitor can visit parts of it. The diversity of flora species in the area is relatively small, due to the existence of shading from the dominant species that are the plane tree and the bush. The stream initially starts as an open valley from Agios Mamas of Pano Archanes and then passes to Kato Mylos, where there are still traces of an old watermill. From then on, the earthen ravine gives way to soft limestone and the stream abruptly turns into a narrow gorge with high rocks and beautiful rock roofs, which was the main feeder of the colossal Venetian Aqueduct of Morosini. In this section called Archaniotiko Gorge and is the most impressive point of the whole stream, there is a parallel road that leads to the village of Syllamos and so it is very easily accessible even by car.

ΙΕΡΟ ΚΟΡΥΦΗΣ ΓΙΟΥΧΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ Ο Γιούχτας κατά την αρχαιότητα ήταν ιερό βουνό, κυρίως επειδή η όψη του από τα βορειοδυτικά θυμίζει έντονα ανθρώπινο πρόσωπο που κοιτάει στον ουρανό. Ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ανθρωπόμορφη όψη του. Κατά το μύθο, εδώ βρισκόταν ο τάφος του Δία και μάλιστα το όνομα Γιούχτας αποτελεί παραφθορά του Λατινικού Jupiter (δηλαδή Δίας). Οι Μινωίτες είχαν τον Γιούχτα σε ιδιαίτερη θέση, καθώς ήταν το πρώτο βουνό που έβλεπαν όταν πλησίαζαν με τα καράβια τους τις ακτές της Κρήτης. Εδώ έκτισαν δύο μινωικά Ιερά,, το ένα στο ψηλότερο σημείο του βουνού (Ψηλή Κορυφή) και το δεύτερο στην θέση Ανεμόσπηλια. Το ιερό της Ψηλής Κορυφής του Γιούχτα αποτελεί το σημαντικότερο και μεγαλύτερο ιερό κορυφής της Κρήτης και ήταν άμεσα εξαρτημένο από την Κνωσό με στεγασμένους και υπαίθριους χώρους για διαμονή, αποθήκευση και πραγματοποίηση τελετουργιών. Εδώ είχε οικοδομηθεί αρχαίος ιερός οίκος 8Χ5μ με περίβολο που είχε κυκλώπειο τείχος, μέσα στο ιερό του οποίου ανακαλύφθηκαν λατρευτικά είδωλα ανδρών, γυναικών, ζώων, αναθηματικά μέλη, τράπεζες προσφορών, επιγραφές σε Γραμμική Α, χάλκινα κι ασημένια εδώλια, χάλκινοι πελέκεις, σφραγίδες και αντικείμενα από χρυσό. Ρόλο υποδοχής των αφιερωμάτων των πιστών είχε το φυσικό όρυγμα του ιερού στο βράχο του βουνού όπου εντοπίστηκαν πάρα πολλά από τα αρχαιολογικά ευρήματα PEAK SANCTUARY OF MOUNTAIN GIOUCHTAS ARCHANES Youchtas in antiquity was a sacred mountain, mainly because its view from the northwest strongly resembles a human face looking at the sky. Even today it is a reference point for its anthropomorphic appearance. According to legend, here was the tomb of Zeus and in fact the name Youchtas is a corruption of the Latin Jupiter (ie Zeus). The Minoans had Youchtas in a special position, as it was the first mountain they saw when they approached the shores of Crete with their ships. Here they built two Minoan sanctuaries, one at the highest point of the mountain (Psili Koryfi) and the second at Anemospilia. The sanctuary of the High Peak of Youchtas is the most important and largest peak sanctuary of Crete and was directly dependent on Knossos with indoor and outdoor spaces for accommodation, storage and rituals. Here was built an ancient sacred house of 8x5m with an enclosure that had a cyclopean wall, in the sanctuary of which were discovered religious idols of men, women, animals, votive members, offering tables, inscriptions in Linear A, bronze and silver seats, bronze axes, seals and objects made of gold. The role of receiving the dedications of the faithful was the natural trench of the sanctuary on the rock of the mountain where many of the archaeological findings were found.

ΘΕΡΙΝΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΑΡΧΑΝΩΝ Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ευρήματα στις Αρχάνες είναι η Τουρκογειτονιά, το «θερινό ανάκτορο» του βασιλιά Μίνωα και έχει όλα τα χαρακτηριστικά των ανακτόρων της Κνωσού και της Φαιστού. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς προσπάθησε να φέρει στο φως το «θερινό ανάκτορο» του βασιλιά Μίνωα που βρισκόταν στις Αρχάνες. Οι προσπάθειές του όμως απέτυχαν. Το ανάκτορο δεν βρέθηκε μέχρι το 1964, όπου ο φημισμένος αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης διεξάγει μια έρευνα στις Αρχάνες και ανακαλύπτει μία από τις εισόδους του ανακτόρου στη θέση Τουρκογειτονιά. Το συγκρότημα αυτό χρονολογείται γύρω στα 1900 π.Χ. Ανακαλύφθηκαν επίσης και άλλα τμήματα του ανακτόρου, όπως ο θεατρικός χώρος, η κεντρική του αυλή, το αρχείο, τα ιερά και το υδραυλικό του σύστημα. Το παλάτι πιθανολογείται ότι ήταν διώροφο η ακόμα και τριώροφο, ενώ οι τοίχοι του ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Μέσα στο ανάκτορο βρέθηκαν πολλά αντικείμενα και τελετουργικά σκεύη, όπως διακοσμημένοι με αμφορείς, αγγεία και κύπελλα. Τον ανακτορικό χαρακτήρα του κτηρίου προδίδουν το μέγεθος και η χρήση διαφόρων χώρων που έχουν σήμερα ανακαλυφθεί. Αλλά και η διακόσμηση, η τοιχογραφική τέχνη και η διαρρύθμιση εκφράζουν την εσωτερική ομορφιά και την αξία αυτού του κτηρίου, και το καθιστά ισάξιο με το παλάτι της Κνωσσού. SUMMER MINOAN PALACE OF ARCHANES One of the most characteristic findings in Archanes is the Tourkogeitonia, the "summer palace" of King Minos and has all the characteristics of the palaces of Knossos and Phaistos. In the early 20th century, archaeologist Arthur Evans tried to bring to light the "summer palace" of King Minos located in Archanes. But his efforts failed. The palace was not found until 1964, when the renowned archaeologist Yiannis Sakellarakis conducted a survey in Archanes and discovered one of the entrances of the palace at Tourkogeitonia. This complex dates back to around 1900 B.C. Other parts of the palace were also discovered, such as the theatrical space, its central courtyard, the archive, the sanctuaries and its hydraulic system. The palace was probably two-storey or even three-storey, while its walls were decorated with frescoes. Inside the palace were found many objects and ceremonial utensils, such as decorated with amphorae, vases and bowls. The palatial character of the building is betrayed by the size and use of various spaces that have been discovered today. But also the decoration, the mural art and the layout express the inner beauty and value of this building, and makes it equal to the palace of Knossos.

ΑΝΕΜΟΣΠΗΛΙΑ ΑΡΧΑΝΕΣ Στη θέση Ανεμόσπηλια , στη βόρεια πλαγιά του όρους Γιούχτας, βρέθηκε το 1979 από τους Γ. και Ε. Σακελλαράκη ένα μικρό ιερό της μινωικής Κρήτης που εξέπληξε την αρχαιολογική κοινότητα. Το μικρό αυτό ιερό έδωσε την πρώτη ένδειξη ανθρωποθυσιών στη Μινωική Κρήτη. Από το διώροφο αυτό κτίριο της εποχής των πρώτων ανακτόρων (17ο αιώνα π.Χ.), που καταστράφηκε από σεισμό λίγες δεκαετίες αργότερα, έχουν ανασκαφεί μέχρι στιγμής τέσσερις χώροι, ίσως όμως να υπάρχουν και άλλοι βοηθητικοί. Στο προθάλαμο του ναού βρέθηκε πλήθος σκευών, βάσεις αγαλματιδίων, 150 περίπου αγγεία διαφόρων σχημάτων ενώ το κεντρικό δωμάτιο ήταν γεμάτο από τα μεγαλύτερα σκεύη του ναού, αγγεία και πιθάρια ενώ στο ανατολικό δωμάτιο, όπου γίνονταν αναίμακτες τελετουργίες, υπάρχει πλήθος αντικειμένων καθώς και ένας κτιστός βαθμιδωτός βωμός πάνω στον οποίο ήταν τοποθετημένα όλα τα λατρευτικά σκεύη. Οι αιματηρές θυσίες γίνονταν στο δυτικό δωμάτιο του ναού, το οποίο ήταν και φτωχότερο σε ευρήματα. ANEMOSPILIA ARCHANES At Anemospilia, on the northern slope of Mount Youchtas, a small sanctuary of Minoan Crete was found in 1979 by G. and E. Sakellarakis that surprised the archaeological community. This small sanctuary gave the first indication of human sacrifice in Minoan Crete. From this two-storey building of the time of the first palaces (17th century BC), which was destroyed by an earthquake a few decades later, four spaces have been excavated so far, but there may be other auxiliary ones. In the vestibule of the temple was found a multitude of utensils, statuette bases, about 150 vases of various shapes while the central room was full of the largest vessels of the temple, vases and jars while in the eastern room, where bloodless rituals took place, there are many objects as well as a built stepped altar on which all the cult utensils were placed. The bloody sacrifices were made in the western room of the temple, which was poorer in finds.

ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΑΥΛΗ ΒΑΘΥΠΕΤΡΟΥ Το Βαθύπετρο είναι ένας πολύ μικρός οικισμός 4χλμ και 20χλμ νότια των Αρχανών και του Ηρακλείου, αντίστοιχα, σε μια τοποθεσία με μοναδική θέα στο Γιούχτα και στις κοιλάδες με τους αμπελώνες που σχηματίζονται στα νότια του. Δίπλα στο χωριό και στον δρόμο που ενώνει τις Αρχάνες με το Χουδέτσι έχει ανασκαφεί ένα σημαντικό μινωικό μέγαρο. Την ανασκαφή της έπαυλης ξεκίνησε το 1949 ο Σπύρος Μαρινάτος και ολοκλήρωσε το 1956. Περαιτέρω αναστηλώσεις έγιναν ως το 1973. Σε ένα από τα αναστηλωμένα δωμάτια λειτουργεί μικρός εκθεσιακός χώρος με τα ευρήματα από την έπαυλη του Bαθύπετρου. Το μικρό αυτό ανάκτορο κτίστηκε το 1600πΧ, αλλά καταστράφηκε το 1550πΧ για να αναστηλωθεί εν μέρει το 1450πΧ. Ήταν διώροφο με κεντρική αυλή και χρησιμοποιήθηκε ως πολυτελής αγροικία κάποιου Μινωίτη αξιωματούχου. Ο αγροτικός χαρακτήρας του μεγάρου στοιχειοθετείται από το γεγονός ότι στο χώρο βρέθηκαν ελαιοτριβείο, πατητήρι, αποθήκη με 16 πίθους, εργαστήρια αγγειοπλαστικής, ιερό αλλά και ένας εντυπωσιακός αμφορέας λαδιού. MINOAN VILLA VATHYPETRO ARCHANES Vathipetro is a very small settlement 4km and 20km south of Archanes and Heraklion, respectively, in a location with a unique view of Youchtas and the valleys with vineyards formed to its south. Next to the village and the road that connects Archanes with Houdetsi, an important Minoan mansion has been excavated. The excavation of the villa began in 1949 by Spyros Marinatos and was completed in 1956. Further restorations were carried out until 1973. In one of the restored rooms there is a small exhibition area with the findings from the villa of Vathypetros. This small palace was built in 1600BC, but was destroyed in 1550BC to be partially restored in 1450BC. It was two-storey with a central courtyard and was used as a luxurious farmhouse of a Minoan official. The agricultural character of the mansion is evidenced by the fact that an olive press, a wine press, a warehouse with 16 jars, pottery workshops, a sanctuary and but also an impressive oil amphora.

ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ ΦΟΥΡΝΙ ΑΡΧΑΝΩΝ 2400 - 1200 π.Χ. Στο λόφο Φουρνί, ανάμεσα στις Άνω και Κάτω Αρχάνες και κοντά στο μινωικό οικισμό των Αρχανών, μέσα σε ένα δάσος από ελιές και αμπέλια ανακαλύφθηκε ένα πλούσιο νεκροταφείο, το οποίο αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης. H μεγάλη διάρκεια χρήσης των τάφων (2400-1200 π.X) και το πλήθος των κτερισμάτων καθιστούν το Φουρνί ένα από τα σημαντικότερα νεκροταφεία στον αιγιακό χώρο. Oι παλαιότερες ταφές ξεκινούν την 3η χιλιετία π.X., ενώ κάποιοι τάφοι χρησιμοποιήθηκαν για μακρότατο χρονικό διάστημα (2000 π.X.-1350 π.X.). Από τα οικοδομήματα που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι τώρα τα περισσότερα είναι ταφικά, ενώ κάποια από αυτά έχουν χαρακτήρα λατρευτικό και κοσμικό. Η νεκρόπολη του Φουρνιού χαρακτηρίζεται από το πλήθος και την ποικιλία των ταφικών οικοδομημάτων πολλών αρχιτεκτονικών τύπων, τα οποία βρίσκονται μέσα σε έναν ενιαίο χώρο, από τις εκατοντάδες ταφές, ανάμεσα τους και ορισμένες επιφανών βασιλικών προσώπων, και από τον πλούτο των κτερισμάτων. Επιπλέον, προσφέρει σημαντικές πληροφορίες και στοιχεία για τα έθιμα ταφής των Μινωιτών και για την ταφική λατρεία. Η πρόσβαση προς τη νεκρόπολη γινόταν από το νότο. Ένα πλατύ μονοπάτι, πλακόκωστρο σε μερικά μέρη ακόμη, οδηγεί από τις Κάτω Αρχάνες στο Φουρνί. Ανάλογης κατασκευής ανηφορικό μονοπότι υπαρχεί και μέσα στο νεκροταφείο. Είναι πιθανό το μονοπάτι να κατασκευάστηκε στη μινωική εποχή, όπου οι κάτοικοι των Αρχανών μετέφεραν τους νεκρούς τους, τις σαρκοφάγους και διάφορα άλλα αντικείμενα. NECROPOLIS FOURNI ARCHANES 2400 - 1200 BC On the hill of Fourni, between Ano and Kato Archanes and near the Minoan settlement of Archanes, in a forest of olive trees and vineyards, a rich cemetery was discovered, which is one of the most important archaeological sites of Crete. The long duration of use of the tombs (2400-1200 BC) and the number of funeral gifts make Fourni one of the most important cemeteries in the Aegean area. The oldest burials begin in the 3rd millennium BC, while some tombs were used for a very long time (2000 BC-1350 BC). Of the buildings that have been discovered so far, most are funerary, while some of them have a cult and secular character. The necropolis of Fourni is characterized by the number and variety of funerary buildings of many architectural types, which are located within a single space, by the hundreds of burials, among them some prominent royal persons, and by the wealth of funeral gifts. In addition, it offers important information and data on the burial customs of the Minoans and on funerary worship. Access to the necropolis was from the south. A wide path, paved in some places, leads from Kato Archanes to Fourni. A similar uphill path exists inside the cemetery. It is possible that the path was constructed in the Minoan era, where the inhabitants of Archanes carried their dead, sarcophagi and various other objects.